Jak działają leki przeciwzapalne?

Do niesteroidowych leków przeciwzapalnych należą m.in.:

• ibuprofen,
• ketoprofen,
• deksketoprofen,
• meloksykam,
• naproksen,
• diklofenak,
• kwas acetylosalicylowy.

Preparaty te hamują aktywność enzymu cyklooksygenazy, który uczestniczy w produkcji prostaglandyn. Związki te pełnią różnorodne funkcje w organizmie, a jedną z nich jest rozwój i podtrzymywanie stanu zapalnego oraz bólu. Ich brak powoduje więc wyciszenie zapalenia i towarzyszących mu objawów.

Jednak prostaglandyny odgrywają rolę w wielu innych procesach, np. krzepnięcia krwi czy pracy nerek, działają też ochronnie na przewód pokarmowy. Niestety NLPZ hamują zarówno niekorzystne, jak i korzystne skutki działania tych związków. Stąd wynikają efekty uboczne leków przeciwzapalnych.

Skutki uboczne leków z grupy NLPZ

Działania niepożądane, jakie mogą pojawić się w wyniku stosowania preparatów przeciwzapalnych, obejmują:

• nadżerki i owrzodzenia żołądka,
• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• nudności, wymioty,
• ból brzucha,
• biegunki,
• upośledzenie pracy nerek,
• uszkodzenie komórek wątroby,
• działanie prozakrzepowe,
• wzrost ciśnienia tętniczego,
• reakcje alergiczne.

Oczywiście nie każdy doświadczy powyższych działań niepożądanych. Jeśli przyjmujesz NLPZ okazjonalnie, istnieje duża szansa, że w ogóle nie odczujesz efektów ubocznych. Niestety pewnie czynniki ryzyka przyczyniają się do ich wystąpienia. Należą do nich np. wiek, choroby towarzyszące (m.in. wrzody, reumatoidalne zapalenie stawów, niewydolność nerek lub wątroby, cukrzyca) czy długotrwała terapia NLPZ. Dlatego wybór odpowiedniego leku przeciwzapalnego powinien być dostosowany indywidualnie do pacjenta^[1].

Czym kierować się przy wyborze leków przeciwzapalnych?

Wszystkie leki przeciwzapalne mają podobny mechanizm działania i efekt, występują jednak między nimi niewielkie różnice. Badania wykazały, że meloksykam i diklofenak mają wyższe ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych, dlatego nie powinny być stosowane u osób, które cierpią na choroby układu krążenia. Z kolei ketoprofen ma wysokie ryzyko uszkodzenia przewodu pokarmowego, więc nie zażywaj go, jeśli masz nadżerki czy wrzody żołądka^[2].

Ciekawą alternatywą jest deksketoprofen – w przypadku tego leku przeciwzapalnego ryzyko działań niepożądanych jest niewielkie. Jeśli się pojawią, są zwykle łagodne, np.:

• nudności, wymioty,
• biegunka,
• niestrawność,
• bóle brzucha.

Ponieważ deksketoprofen nie drażni tak bardzo śluzówki żołądka, może być stosowany przez osoby z tendencją do nadżerek. Dodatkowo stężenie tego leku we krwi zaczyna dość szybko spadać, więc nie hamuje on na długo prostaglandyn o korzystnym działaniu. Zmniejsza to ryzyko działań niepożądanych także ze strony nerek i układu sercowo-naczyniowego, a jednocześnie nie wpływa na długość trwania efektu przeciwbólowego, który utrzymuje się ok. 8 godzin^[3].

Nasze organizmy różnią się od siebie, każdy może więc w inny sposób reagować na leki. Dlatego, jeśli cierpisz na choroby przewlekłe, poradź się lekarza lub farmaceuty, jaki środek przeciwzapalny sprawdzi się najlepiej w Twoim przypadku.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. Przed użyciem zapoznaj się z lekarzem lub farmaceutą.

^[1] Samborski, W., Sikorska, D., Niklas, A., Filipiak, K. J., Kaczmarczyk, J., Dobrowolska, A., & Tykarski, A. (2018). NLPZ a powikłania sercowo-naczyniowe i gastroenterologiczne – algorytm wyboru. Varia Medica, 2(6): 571-578.

^[2]  Michałowska, M. (2019). Bezpieczeństwo stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych ze szczególnym uwzględnieniem leków o kategorii dostępności OTC-bez recepty. Szkolenie specjalizacyjne-farmacja apteczna. Studium Kształcenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1-33.

^[3] Woroń, J. (2020). Dlaczego w bólu ostrym należy rozważyć zastosowanie deksketoprofenu? Forum Medycyny Rodzinnej, 14(2): 51-56.

Materiał sponsorowany.